Noticia de La Voz de Galicia do 16/10/2017: “A seca e o aumento de poboación espremen as reservas de Cecebre”

A Organización Mundial da Saúde recomenda un consumo de auga por persoa de 80 litros ao día para cubrir as necesidades de nutrición, saneamento e hixiene. Na Coruña gástanse 130 litros. É unha cantidade «razoable», estima José Manuel Orejón, director técnico da empresa pública Emalcsa, que xestiona o encoro de Cecebre e os seus 22.000 millóns de litros para dar subministración a preto de 400.000 veciños da cidade e a área metropolitana. Sen chegar ao consumo responsable de Bilbao ou Barcelona, onde apenas se pasan os 100 litros por habitante (empuxados na capital catalá polas tarifas máis altas de España), os coruñeses tamén foron pechando a billa e no últimos dez anos reduciron o gasto en dez litros por persoa e día. Oslo emprega 197. Lisboa, 159. España, de media, 142.

A auga doce é escasa. O cambio climático e o aumento da poboación ao redor das cidades agravarán a carestía dun ben imprescindible para a vida. O nivel do pantano de Cecebre situouse a pasada semana por baixo da cota 20 cun volume de auga embalsada do 45 % da súa capacidade. A media do últimos dez anos nesta mesma data supera o 63 %. «Ou normal sería que ou río Mero deixara en Cecebre uns 1.000 litros por segundo. Está a deixar 300», detallaron fontes de Emalcsa.

A pesar diso, e a diferenza do que xa ocorre noutras localidades de Galicia (de novo en chamas), a prealerta por seca non traerá restricións a curto prazo na Coruña. «Baixar da cota 26 empezaría a ser preocupante, pero antes habería moitos pasos que dar», responde Orejón ante o suposto dun inverno como o pasado con precipitacións tan baixas que non bastarían para repoñer o encoro. Limitaríanse os riscos, os baldeos de rúas e as fontes. «E quedaría un as na manga -afirma o director técnico-, Meirama», o lago co que Fenosa rexenerou a extinta mina de lignito das Encrobas, na cabeceira do río Barcés, afluente do Mero, e que Emalcsa aspira a xestionar na que xa se coñece como «quinta concesión de Cecebre».

Trátase dun xigantesco almacén de 24.000 millóns de litros de auga que na práctica xa ofrece posibilidade de conexión ao sistema mediante sifonamiento ou bombeo, no caso de que unha situación de emerxencia requiríseo. Existe un plan impulsado polo Goberno da Xunta, con todo, para abordar a canalización desde As Encrobas ata Cecebre -só executouse a primeira fase- cun investimento de 10 millóns de euros, que Emalcsa estaría disposta a compartir.

O Grupo de Enxeñería dá Auga e do Medio Ambiente, Geama, da Universidade dá Coruña estuda o lago desde a súa creación. Monitoraxes e miles de análises confirmaron a calidade do recurso, de características moi similares ás que chegan a Cecebre. Emalcsa aposta pola protección ambiental das Encrobas -«un desafío igual ou maior que o aproveitamento», opina José Manuel Orejón- para garantir a subministración dos 34.000 millóns de litros que consome cada ano a crecente poboación da área metropolitana coruñesa.

Emalcsa investiga a turbiedad puntual para «entender o fenómeno cientificamente»

A calidade da auga que mana das billas da cidade atópase entre as mellores de España. Non ten a dureza das augas do Mediterráneo, problemáticas en sales, pero en cambio é máis agresiva cos metais, máis oxidativa, a causa do terreo polo que discorre. «Todo é froito do lugar e a nosa auga en orixe é boa, de maneira que hai que procurar non estragala e, se se pode, mellorala», explica o director técnico de Emalcsa, José Manuel Orejón. A compañía pública conta cun laboratorio propio que permite controlar o ciclo completo e atender as incidencias e o funcionamento do sistema por encima das esixencias normativas. É o caso dos contaminantes emerxentes derivados do consumo de medicamentos, insignificantes en Cecebre, ou os misteriosos episodios de turbiedad que Emalcsa ten georreferenciados polas chamadas dos usuarios: a auga marrón, que denuncian os veciños e os técnicos de Emalcsa investigan para entender o fenómeno científicamente.

Ocorre en Canadá e no Reino Unido, con augas similares, e a calidade permanece intacta. «Cando circula pola tubaxe, a auga deposita unha micropelícula con substancias características do chan polo que discorreu. Calquera cambio de velocidade ou un desequilibrio na presión pode alterala. A nosa rede está moi interconectada. A auga pode chegar a correr en sentido contrario, parar se hai unha rotura, volver fluír… Neses cambios nace a turbiedad, e non porque entre terra no interior do tubo, como se teme, senón por partículas da propia auga».